﷽
Bismilahi Rrahmâni Rrahîm 

Revista "Zani i Naltë", nr. 10-11, Qershuer-Korrik 1933, f. 663-674

Kush ka Lindun Sod?

Me këtë artikull dëshiroj me j'u spiegue lexuesve me nji sinqeritet shpirtnuër shênjat e mrekullueshme, fenomenet e jashtzakonshme qi profetizojshin e paralajmerojshin nji ardhmení të lummueshme; ngjarjet e paprituna e të shënjtënueshme qi u dukën natën e bekueme, në të cilën lindi llamba e korentit të dritës së msheftësinave të Unitetit t'Amshuëm, kryetari i shkëlqyeshëm i gjith profitëve, dijamandi i plotsimit të Botës, Pejgamberi i lavduëm,

H. MUHAMMED ALEJHISSELAM

Mirëpo, pênda që kërkon me përmbushë këtê qëllim, vall, qysh do të mundet me parafytyrue e me parashtrue naltësít e ndritëshme e të vlefshme, stolít e rânda e të shkëlqyeshme, me të cilat ishte qendisun ajo dritë e begatíve te hyjnuëshme te Providencës?- Mjerisht, jemi tepër larg nga realiteti! Ka diferencë të madhe midis subjektit e objektit - midis spjeguesit dhe jetës së Personalitetit qi kërkohet me u spjegue! Mendja e dijetarëve, inteligjenca kuptuese, lidh duert përpara këtij problemi të madh, për zbërthimin e të cilit e gjen vehten të paaftë, inkompetente e prandaj i dalldisun dhe i habitun prulet me nderim e sajdi përpara kësaj madhështije !... I nalti Imam Busajri-u — i u shenjtëroftë sekreti — në Hymnin qi i ka kushtue Naltësís së Hazreti Muhammedit Alejhissellam thotë kështu: «Innemá meththelú sífátiqe lená qemá methelen nuxhúmel-máu» d. m. th. «O i Nalti Resul qi ke mbështjellë në vehtvehte gjith naltësít! cilësit, qi përmendin lavdëruesit e karakterevet të Tua shum të shenjta, i u përgjajnë hijevet të hyjvet qiellor qi na pasqyrohen në sipërfaqe të ujnave. Sikurse këta hije të hyjvet nuk janë vetë hyjt qi shkëlqejnë në qiell, ashtu edhe cilësit qi përmendin lavdëruesit e Tue, O Resuli i All-llahut, nuk janë vetë cilësit e Tua, por hija e cilësivet të Tua qi kanë bâ refleksion në elitën e popullit t' And. Esancën reale të vehtes s' Ate, çka âshtjen e vërtetë të natyrës s' Ate, O Muhammed, vetëm Dhuruesi i gjith të mirave, Dijetari i gjith tinzive e të msheftave, vetëm Perëndija (Xhel-le shánúhu) e din e tjetri jo! Prandaj, edhe auktori i këtij artikulli, qi e din se âsht jashta fuqís njerzore me veshë me fjalë të «Vërtetën Muhammedane» «hakikati zatijje-i Muhamnedijje» nuk ka për qëllim «me lavderue Muhammedin me këtë artikull por, me «lavdin e Muhammedit don me stolisë këtë artikull» qi ka hartue me rastin e «Ditës së Madhnuëshme» festojmë sot.

*

Ngjarja mâ madhështore e mâ misterjoze e fenomeneve të krijimit, akti mâ artistik i Fuqís Hyjnore, asht fillesa e jetës së Pejgamberit, lindja e Resulit të Zotit. Për të stolisë artikullin t'onë nuk dijmë cilën me zgjedhë nga ndodhit qi flitet me siguri se u vërtetuën në çastin kur urdhënoi në këtë botë Drita e madhe qi me shpejtësi të jashtëzakonëshme zhvilloi rrezet e arta të saj më katër anët e botës! Ky moment i lumnuëshëm, nuk krahasohet as me lindjen e ndonji augusti qi gëzon kunorën e fuqís e të Mbretërís qi okupon selín e madhështís morale materjale, as me krijimin e nji e personaliteti ngadhnjimtár; jo! Lindja e Hazreti Muhammedit asht nji ngjarje shum mâ e madhe, asht nji revolusion qi ka nji kuptim shum të gjânë, mâ te gjânë se kuptimi i krijimit të gjithësís! «Lindja e Hazreti Muhammedit» qysh mos të ketë një kuptim shum mâ të gjanë sé «krijimi i gjithësis», kurse Zotnija e Tij âsht «pema hyjnore e bekueme» e landës, me të cilën u gatue gjithësija; âsht «Profiti i Zotit të gjithësís» qi ka përmbledhë në vehten e vet krejt virtytet morale. Janë të panumërta ngarjet e bekueme e të mbrekullueshme qi rrodhën si në çastin qi filloi të gatohet brumi i trupit të shenjtë, ashtu edhe në kohën e lindjes. Tregimi i tyne nuk âsht puna e këtij artikulli, por lypsen disa volume. Ne po zgjedhim disa ndër to dhe po i shkoqisim si vijon:

*

Protoplasma e kullueme me t'u instaluar në rrûnzën e s'Amës, gjith Engjejt të botës metafizike i mbushi me gëzim lajmi hyjnor i shkëputun prej Empirit: «Gjith tempujt e shenjtë e të naltë të Zotit mbushni me erna të mira, temjanosni botën e nderit te naltë, shtroni sexhadet e adhurimit t' amshuëm, se «Drita e Shkëlqyeshme e Muhammedit kaloi në bark të Amines.» Ky çast qi mbushi me enthuzijazëm botën engjëllore, ka qëllue të parën natë të «Premte» të muajit «Rexheb» qi ishte nji nga muajt e shenjtë qi quheshin «Eshhuri Hurum.» Kësaj nate të shenjtë muslimanët i thonë «Nata e madhe e Regaibit. » Vitin qi erdhi mbas kësaj dite Arabët e qujtën «Senetul-fet-hi vel-ibtihaxh» - viti i triumfit e i gëzimit -, sepse kombit Arab qi deri atëherë kishte qenë në ngushticë e në zí të madhe, atë vit i fali Perëndija nji produkt të madh në bujqësi e ndër peme, sa që krejt populli shpëtoi nga mjerimi e nga zija qi e kishte mbulue. Kejo âsht begatija e parë e Jetës landore të Hazreti Muhammedit Alejhisselam.

*

Në krye të nândë muajve më 12 të Rebiul-Evvelit, natën e Hânë ishte afrue koha qi t'agonte Dielli i shkëlqyeshëm Hazreti Muhammedi. Edhe në këtë rast u panë e u zbuluën do shenja të mrekullueshme, të cilat na i ka njoftue me gojë të Vet Nana e Lumnuëshme e Profitit të madh. Kështu thotë këjo Nanë e lumtur: «Kur fillova me ndí dhimbjet e zakonshme qi provon çdo nanë në këtë rast, më tinglloi në vesht nji zâ prej ekstazhit qi më tronditi tepër e m'atë çast nji Zog i bardhë qi vinte tue dhânë dritë të madhe mâ limoi barkun me krahët e tij. Mbas kësaj ngjarje m'u larguën dhimbjet. M'atëherë piva edhe diçka nji gjâ tepër të shishme; an' e kand u mbulova me dritë, veç këtyne pashë do krijesa shpirtnore të shkëlqyeshme qi, tue fluturue, më vishin rrotull, më përshëndetshin dhe më uronin tue këndue hymne të hyjnuëshme. Kur po shifnja këté panoramë të mrekulluëshme qi s'më harrohet kurrë mos harrohet se tash synin t'em s'e pengonte mâ ajo gjâ qi quhet lândë - lëshova syt në Lindje; ç'me pa!... po valvitet në atmosferë nji «Flamur Drite». Kur këtheva pikpamjen kah Perëndimi, po ketë panoramë pashë. Nji Flamur i tretë epte valle dhe përdridhej në kulmin e «Qabes». Këto më dhanë të kuptoj se katër anët e botës do t'i mbulonte «Urdhni i Naltë i Atij qi ishte tue lé.» Ne këté situatë qeshë, kur dhâ dritë e leu «i Lumtuni Resul i Zotit të gjithësís.» Në këté kohë më mbuloi nji nur i madh dhe e humba vehten.» Kështu e spiegon Nâna e Lumtun e Resulit të Madh. «Mirse te prû Zoti O Resulall-llah!»

*

Veç këtyne edhe Zonja Safijje, e bija e Abdul-Muttalibit dhe halla e Pejgamberit na thotë me gojë të vet këto ndodhina të çudiçme: «Kishnja fatin e bardhë thotë këjo Zonjë e ndershme — qi të jem mamí për me pritë të Zotin e Kunorës Profetike. Kur se u të çudiçme: çfaq «Hylli i Bardhë» pashë gjashtë shenja të çudiçme:

a) Rá në tokë tue bâ sexhde.

b) Ngrinte kryet dhe deklaronte njisinë të Zotit, tue thanë «La ilahe il-lall-llah, inni Resulull-llah - Veç All llahut s'ka tjatër Zot, unë jam Profiti i All-llahut.»

c) Odën ku gjindeshim e mbuloi nji dritë e madhe.

d) Desha me e lá, si e kërkon detyra e mamís, por në këtë kohë ndjeva nji urdhën prej ekstazhik: «mos bân mundim, se e kemi sjellë të pastër në këtë botë.»

f) Kërkova me dijtë në âsht mashkull ose femën, e gjeta të bamë synet vetiut.

db) E kur e mora në prehën qi t'a mbeshtillnja, já pashë në shpinë - Shenjën e ndriçme qi quhet «Vula Profetike.» Keto edhe shum shenja tjera të panumërta qi u konstatuën në këtë çast në nji atmosferë shpirtnore të jetës së palântë, kanë trajtue objektin e nji letratyre të madhe, volumet e së cilës stolisin gjith bibliothekat e botës Islame. E si mos të stolisen bibliothekat Islame me volume e letratyrës se madhe qi janë thurrë rreth mrekullive alegorike t'Atij qi asht «Shpirti Universal», «Shkaku i Krijimit te gjithësís», kurse, jo vetëm madhështija shpirtnore e Tij, por edhe madhështija landore e Tij, po len me gisht në gojë klasën intelektuale të botës qi studjon me seriozitet historín e veprës së madhe qi ka krye ky njerí i naltë? Keshillojmë lexuesit e ndershëm qi t'i lëshojnë nji sy historís Islame; ku kanë për të pa se, Hazreti Muhammedi, me qendrimin, me durimin, me vullnetin, me gjykimin e mpreftë, me gjuhën e ambël, me kurajen e pa shembull, - të gjitha këta karakteristika të posaçme vetëm për këté personalitet të jashtzakonshëm - i mbështetun vetëm në Perëndín e Vetëm qi besonte, mundi me krijue nji revolusion të madh së parit në kombin e tij, të cilin e gjeti fanatik, të demoralizuëm, grindavec, injorant, barbar, gjak-pirës, idhujtár, të pa disiplinuem fare. Me kët brumë të degjeneruem, trajtoi për nji kohë shumë të shkurtë, nji popull të rí, të bashkuëm e të vëllazënuem, fetarë të vërtetë, të qytetnuëm e të pajuëm me morale të larta, të virtytshëm e të arsyeshëm e të disiplinuëm. Ky element i rí i dalun nga dora edukuese e Hazreti Muhamedit Alejhisselam, shum shpejt e ndjeu misjonin e naltë të udhëheqsit të vet e tue sakrifikue çdo gjâ, doli në shesh si nji faktor i madh i qytetnimit dhe filloi me derdhë nëpër botë dritën e Islamit qi kishte prû Instruktori i Madh i Fesë së Vërtetë. Ky Popull i ri nuk u kënaq me lumterín e vet, por dëshironte qi në këtë lumtërí të két pjestar të barabart krejt njerzín e sipërfaqes së dheut. Prandaj okupoi krahinat mâ me randësi të botës së atëherëshme, nëpër të cilat themeloi qendrat e mëdha të kulturës dhe të qytetnimit Islam e në kët mënyrë u ngjall revolusioni i madh i botës, e cila nga këto efekte u transformue krejt dhe morri hovin e zhvillimit qi ka nisë. Sa madhështi!... Njeriu i lindun në Shkretinë t'Arabís, pa shkue fare në shkollë, pa pá fare mësuesi vetëm me inteligjencën e lartë të vet shkaktoi gjith këtë revolusion të madh, transformoi botën me parimet e reja qi vû!... Kanë të drejtë filosofët e mëdhej të botës qi prulen me plot ndér përpara inteligjencës dhe autoritetit të këtij Filosofi të Madh!...

*

Deri këtú u kënaqëm me veprat konkrete, për të cilat flet Historija. Tani le të çelim nji kand të sekreteve mistike dhe prej kesaj dritoreje te vogël, sa të na premtoje fuqija e synit tonë, le të shofim anën shpirtnore. Këjo panoramë s'âsht brum qi mund t'a analizojë kapaziteti i pendës s'eme, e cila në këté rast thyhet e coptohet! Me gjith këtë nuk mund të heshtim fare, por tue u mbështetë në dritën e Kur-anit po flasim diçka sa mund të kapë gjuha varfër: «Ajo Dritë e Begative Hyjnore» asht produkti i pemës së gjithësís, ideali i lartë i universit, qi në pikpamje të manifestasjonit (texhel-lí) âsht «fillesa e dritës së esancës së Hyut», qenësija e Tij përmbledh «emnat hyjnore», me çfaqjen e atributevet hyjnore âsht «burimi i gjithësís» edhe si resultat i botave asht «mbarimi i krijimit». Prej kësaj merret vesht se gjithësija âsht shkurtimi (ixhmal) dhe Ay âsht zhvillimi (tefsil).

Hazreti Xhabiri (Redijell-llahu anhu) qi âsht nji nga Sehabet e ndershme të Ensarit e pyeti nji ditë Hazreti Muhammedin: «Kush âsht krijesa e parë. Atëherë Resuli udhnënoi këté hadithi sherif: Ja Xhabir! Huve nuru nebijjiqe khalekahu min nurihi, thumme khaleka minhu qul-le hajezin ve khaleka baêdehu qul-le shej'in.» - O Xhabir! mâ e para krijesë âsht drita e Pejgamberit t'and qi e krijoi prej dritës së Vet, pastaj prej kësaj drite krijoi hapsirën e pastaj çdo gjâ.» Nga vijimi i hadithi sherifit kuptohet se, gjith krijesat syperijore dhe inferijore e kanë burimin nga brumi i qenëjes profetike. Këtë gjâ vijnë me e vërtetue edhe këta hadithi sherifë:

a) «Evvelu má khaleka'll-llahu'l-akle.»

b) Evvelu má khaleka'll-llahu nuri.»

c) «Evvelu má khaleka'll-llah'l-kaleme.»

a) Mâ e para gjâ qi krijoi Perëndija âsht mendja»

b) Mâ e para gjâ qi krijoi Perëndija âsht drita e ême.»

c) Mâ e para gjâ qi krijoi Perëndija âsht kalemi.»

Mendja, drita e kalemi qi përmenden në këta hadithe në esancë janë nji dhe përfaqsojnë «Shpirtin e Naltë të Pejgamberit Alejhisselam», por konsiderohen ndryshe.

KUSH KA LINDUN SOD?

Në këté pikë bijem d'akord edhe me filosofët, të cilët thonë me nji fjalë sa, efekti i parë i «Qenësit Absolut» asht «mendja e parë» «âkli evvel - premiér intelekt.»

*

Të ndershëm lexuës!

Në jetën shpirtnore, kur Hyu në prani të Vet thirri të gjithë shpirtnat qi t'A njofin e j'u urdhnoi «Elestu...» - A s'jam Un Zoti i Juajë!», a e dini cili qé faktori qi na shtyni t'i përgjigjemi këtij urdhni të naltë me fjalën pohuëse «Belá!...» Si Urdhnon!... - Motori i vërtetë qi na tërhoqë në këtë rrugë të mbarë nuk âsht tjetër veçse rrezet e Dritës së shenjtënuëshme të Shpirtit të Naltë të Muhammedit, qi pat përshkue krejt thërimet tjera shpirtnore. Esanca shpirtnore e Hazreti Muhammedit ishte ajo qi na dhá kapazitetin e përgjigjes, na bâni te flasim. Substanca Muhammedane e marrun pushtetërisht nga substanca e Qábes së madhënueshme qi âsht qendra e «Imanit», dhe përzjerë si esancë me substancën e marrun nga gjith anët e dheut për të gatue brumin e Adamit, u bâ shkak qi të gjith shpirtnat në krye të herës e njoftën të Madhin Zot. Këtu shfaqet sekreti i Hadithi Sherifit: «Quntu nebijjen ve Ademu bejne'l-mai ve't-tini» Kam qenë Profit qysh atëherë kur Adami ishte ujë e dhé.» d.m.th. Hazreti Muhammedi ka qenë Profit pa u krijue Ademi. Ata qi mendojnë shkurt, natyrisht e shofin jasht mendjes qi të jetë Profit nji i palindun. Por duhet mbajtur mend çkemi thanë mâ naltë: «krijesa mâ e parë e Zotit ishte «Drita reale e Hazreti Muhammedit i cili ishte Profiti i gjith Profitëvet, të cilët ishin përfaqsuës të Zotnís së Tij. Përmbledhësi i gjith atyne virtyteve të larta, Hazreti Muhammedi Alejhisselam pati jetën metafizike dhe jetën fizike. Kur ishte pa u konkretizue në natyrë ky «Shpirt i gjithësis, erdhën në botë nji nga nji përfaqësuesit e Tij, Profitët tjerë dhe i u kumtonin popujve urdhënat e Perëndís. Këta kumtime në realitet i bânte i Perfaqësuemi qi ndodhesh gati në jetën metafizike. Kur erdhi koha e lumnuëshme qi edhe natyra t'A shifte këtë dritë të madhe, për shkakun e të cilës u krijuen krejt hyjt e qiellit, u caktuën emnat e ç'do fenomeni, u rregulluën e u caktuën kufit e ç'do gjaje, filloi nata e dita, kur erdhi pra në këtë botë Hazreti Muhammedi Alejhisselam, shkëlqeu sheriati i Tij qi nuk ka për t'u fikë pa u përmbysë bota; misjoni profetik i Tij i u dhá fund misjonevet tjera, libri i shenjtë i Tij - Kur-ani - anuloi librat tjerë; dërgata e shenjtënueshme e Tij i u dhá fund dergatave tjera; s'vjen pra Profit tjetër.

*

Si pamë, ç'do njeri në fillim të jetës së palandtë, kur tingulloi urdhni «Elestu! - A s'jam un Zoti i juajë!» të inspiruëm nga fryma e Shenjtë e Muhammedit pohuën «Unitetin e Hyut». Por në këtë botë, qendruën besnik në premtimin qi dhanë, vetëm ata qi organizmën fizike e patën prej nji materjali të aftë e me kapazitet për t'u lumtërue. Për fat të keq ata qi organizmën fizike e kanë prej nji materjali me natyrë të egër e jo të përshtatun për ideal të lartë, shpërdoruën besën qi i dhanë Krijuesit të vet, nuk e njoftën Perëndin e vërtetë, por ranë në errsinë. Këta të mjerë «Frymën e Shenjtënueshme» qi morën n'Amshim, me të cilën qëndrojnë, e mbajnë vetëm si nji emanet pa j'a dijtë vlerën. Pra çdo njeri e ka këtë «Frymë» dhe prandaj quhet njeri. Këtë sekret parashtron Hadithi sherifi «Qul-lu mevludin júledu alá fitretil-Islam» - ç'do pjellë lindet me natyrë Islame.

*

Shkurt, çdo fenomen i natyrës, çdo ngjarje e gjithësís, lulet, pemët, idét, kënaqunít, dëfrimet e shijimet shpirtnore, lutjet, çudit e natyrës, mrekullit e shpirtit, zbulimet e diturís e të shkencës, pozitat e larta, gradat intelektuale, virtytet morale, lartësít e ndërgjegjes, kategorizimi moral i njerzís në grada te ndryshme: Specjale, syperspecjale, besnike, t'afërt e dashuruës të Zotit me merita të larta, ... etj., të gjitha këta janë fryti i pemës Muhammedane, janë kandilë të «Dritës së Shejtënueshme të Muhammedit», me të cilën qëndrojnë në kambë, të gjitha pijnë ujë në lumin «Qevther» të Tij. Me këtë mënyrë del në shesh sekreti i versetit të Madhnueshëm «Ve má erselnáqe il-la rahmeten lil âlemijne» - Nuk të kam dërguëm për tjetër, veçse mëshirë për gjithësinë. Si mëshirë e gjithësisë, Hazreti Muhamedi âsht shkaktari qi H. Ademi shpëtoi nga mjerimi; H. Ibrahimin s'e dogj Zjarrmi i Nemrudit; H. Ismaili shpëtoi nga thika, etj. Thashë edhe në krye të këtij artikulli, se âsht gja e pa mundun dhe jashta takatit të pendës njerzore me përshkrue e me numrue naltësít e panumërta të Hazreti Muhammedit Alejhisselam, ditëlindjen e të cilit e feston sot me gezim gjith bota Islame. Vetëm i lutemi të Plotfuqishmit Zot qi t'a bâjë Resulin e Madh të Vet Shefaatçi për mbi ne dhe kështu këpus fjalën tue thanë:

«Shefaat ja Resul' All-llah!»

«Shefaat ja Habib' All-llah!»

«Shefaat ja Nure Arshil'lah!»